Arsa Payı Nedir?
Bu terim bir yapıda yer alan tüm bağımsız bölümlerin arsada yer aldığı payı ortaya koymak için kullanılan terimdir. Apartman dairesi ve diğer kişisel kullanım alanlarına sahip ev sahibinin bir arsa içinde alması gereken metrekarenin tapu üzerinde net olarak ifade edilmesi arsa payı hesaplama ile yapılmaktadır.
Arsa payı hesaplanması bir arsada birden fazla hak sahibi olursa yapılmaktadır. Kat irtifakı ve mülkiyet hesaplaması yapılmadan arsa payını hesaplamak mümkün değildir. Hesaplama yaparken o bölgeyi yöneten belediyeden rayiç bedel alınması gerekir. Bu bedel ile birlikte arsa metrekaresi üzerinden değerleme yapılmaktadır ve hak sahiplerine payları verilmektedir.
Arsa Payı Hesaplama Örneği
Arsa payı hesaplama, bir mülkte kat mülkiyetinin hazırlanması sırasında oran üzerinden yapılan hesaplama sürecidir. Bu anlamda bir hesap yapılırken genellikle 20/500 olarak işlem gerçekleştirilmektedir. Hesaplama işlemi Tapu Sicil Müdürlüğü‘nce belirlenen prosedürlere göre gerçekleştirilmektedir.
Hesaplama sırasında tapuda belirtilen toplam metrekare alanı arsa payına bölünür. Ardından elde edilen sayı bir kişinin pay değeri ile çarpılır ve arsa payı ortaya çıkar. Hesaplama işlemi yapıldıktan sonra elde edilen değer ilgili kişiye ait olan hissenin metrekare olarak ifade edilmesine dayanır.
Örnek olarak, toplam alanı 1000 metrekare olacak bir arsa için hesaplama yapalım. Bir kişiye ait değeri 20/500 işlemi ile bulabiliriz. Burada 1000/500×20 işlemi yapacağız. Bu işlemi yaptığımızda kişinin 40 metrekare arsa payı çıkıyor. Yani bir kişi 40 metrekare hisse payı alıyor demektir.
Rayiç Bedel Nedir?
Rayiç bedel, arsa payı hesaplama sırasında kullanılmaktadır. Bu bedel bir malın pazar değerini ortaya koymak için kullanılan bir ifadedir. Bir malın satın alma sırasında veya hesaplanması sırasında güncel piyasa değerini ortaya koymak için kullanılır. Bu bedel, bir malın değeri altında satılmasına engel olmaktadır.
Rayiç Bedel Nasıl Hesaplanır?
Rayiç Bedel hesaplamak için binanın çevresindeki üç farklı evin fiyatı ve metrekaresine bakılmaktadır. Bu bilgiler biliniyorsa konutların fiyatları toplanarak metrekareler de toplanır. Toplam bina fiyatlarını toplam metrekare sayısına böleriz ve rayiç bedel tutarını elde ederiz.
Daha sonra mülkün metrekaresi hesaplanan bedel ile çarpılır ve ilgili mülke ait rayiç bedel belirlenmiş olur. Belediyeler tarafından belirlenen rayiç bedel her zaman aynı olmayacaktır. Bu bedelde evin manzarası, tapu taşıma ve otopark, deprem bölgesinde olup olmama gibi birçok faktör etkilidir.
Arsa Payı Hesaplama Yanlış Yapılırsa Ne Olur?
Bu durumda hak sahipleri neler olacağını bilmelidir. Yanlış bir hesaplama yapılması halinde kat maliki veya kat maliklerinin tamamı Kat Mülkiyet Kanunu içinde bulunan 3 ve 4’üncü maddeler kapsamında düzeltme davası açılabilmektedir. Daha sonra gerekli incelemeler yapılır ve pay tekrar hesaplanır. Doğru hesaplama işlemi sonrasında hak sahipleri yeni tapularına kavuşur.
